Duurzaamheid, milieu en energietransitie

Hete zomers, extreme neerslag, hoge energie- en voedselprijzen, grondstoffen die schaarser en duurder worden en de slechte staat van de natuur. Dat is geen donker toekomstscenario maar de werkelijkheid van dit moment.
Daarom is het noodzakelijk om hard te werken aan het tegengaan van de oorzaken van klimaatverandering, met de Haagse energietransitie geven we hier vorm aan. De ambitie van Den Haag is om klimaatneutraal te zijn in 2030. Het is ook nodig om met de gevolgen van klimaatverandering om te gaan. Door maatregelen op het gebied van klimaatadaptatie maken we de stad weerbaar en houden we de stad leefbaar, ook bij weersextremen. Dat we met grote vaart voortgaan met het verduurzamen van de stad heeft het college onderstreept in het nieuwe coalitieakkoord.

Binnen dit programma werkt de gemeente samen met bewoners, maatschappelijke organisaties en bedrijven aan een schone en gezonde stad. We willen een stad die duurzaam, klimaat- en toekomstbestendig is. De gemeente is trots op het groene karakter van Den Haag en wil dit samen met bewoners blijvend versterken. Duurzaamheid is onderdeel van alle begrotingsprogramma’s. Zo is en blijft Den Haag aantrekkelijk om in te wonen en te werken.   

De gemeente wil de overstap maken naar schone energie en een gezonde leefomgeving. We doen dit via vier thema’s; energietransitie, leefomgeving, duurzame mobiliteit en grondstoffen. In 2023 worden samen met de raad en stad nieuwe werkagenda’s opgesteld op basis van de nota duurzaamheid. Hiermee gaat de gemeente Den Haag de doelen scherpstellen en het programma bepalen voor de komende tijd. Hiermee vervalt de programmabrief 2023 als toevoeging aan deze begroting. Bij deze begroting wordt ook een toelichtende commissiebrief naar uw raad gestuurd met een toelichting over de nieuw op te stellen werkagenda’s.

Thema 1: energietransitie  
De gemeente werkt samen met de stad aan de energietransitie. De urgentie hiervan is nog verder toegenomen door stijgende energieprijzen en dreigende aardgastekorten vanwege instabiele geopolitieke verhoudingen. In het Stedelijk Energieplan (RIS 305064) staat de Haagse koers voor de energietransitie. De Transitievisie Warmte waarvoor een inspraakproces heeft plaats gevonden wordt op korte termijn ter vaststelling aan de Raad aangeboden. De Transitievisie Warmte richt zich op huurders, woningeigenaren, ondernemers, instellingen en bedrijven. De gemeente zorgt voor regie op de verduurzaming van de Haagse elektriciteits- en warmtevoorziening. Concreet betekent dit dat de aanleg van duurzame energiebronnen en warmtenetwerken en het isoleren en aanpassen van de gebouwen wordt bevorderd en ondersteund.  

Aanpak energiecrisis

Over de Energiecrisis is de raad geïnformeerd via raadsmededelingen op 14 september 2022 en 5 oktober 2022 (RIS 313317). Ook in 2023 zullen wij de ontwikkelingen nauwgezet blijven volgen en  maatregelen nemen om de gevolgen van de energiecrisis voor de Haagse bevolking, bedrijven en instellingen zoveel mogelijk te beperken en de leveringszekerheid veilig te stellen. Wij zullen u hierover regelmatig op de hoogte stellen zolang de crisis voortduurt.

De gemeente helpt eigenaren van woningen en gebouwen om hun panden te isoleren en klaar te maken voor de overgang naar schone energie. Als gemeente geven we zelf het goede voorbeeld door de eigen huisvesting, vervoer en inkoop van goederen en diensten steeds verder te verduurzamen. Ook zetten we in op de verduurzaming van sportaccommodaties en van openbare verlichting. 

Thema 2: duurzame leefomgeving  
De gevolgen van klimaatverandering zijn nu merkbaar. De groei van de stad en het veranderende klimaat zorgen voor uitdagingen We maken daarom de stad zoveel mogelijk weerbaar tegen droogte, hitte en wateroverlast. Concrete milieu- en klimaatmaatregelen worden in 2023 meer dan voorheen onderdeel van het stedelijk ontwerp en de (her)inrichting van de openbare ruimte. Het handboek Openbare Ruimte wordt daarop aangepast, zodat klimaatadaptief de norm wordt en de Adviescommisie Openbare Ruimte (ACOR) het duurzaamheidsaspect mee kan nemen bij de beoordeling van inrichtingsplannen.  

Thema 3: duurzame mobiliteit  
Den Haag groeit en dat betekent meer mobiliteit in de stad. De gemeente zet in op lopen, fietsen, openbaar vervoer en elektrische voertuigen en daarmee schoon vervoer.  We zorgen voor een goed laadnetwerk in de stad en geven het goede voorbeeld met gemeentelijke elektrische voertuigen. Ook dagen we de markt uit om met duurzame mobiliteitsoplossingen te komen. Verduurzaming stadslogistiek is noodzakelijk om de uitstoot omlaag te brengen en de stad leefbaar en toegankelijk te houden. In de bouw wordt duurzaam grond-, weg- en waterbouw de norm en verduurzamen we niet alleen producten, maar ook de bouwprocessen. Het doel is emissieloze stadsdistributie in 2025. Verschillende vormen van uitbreiding van milieuzones worden onderzocht.

Thema 4: circulaire economie  
Het verduurzamen van de stad zetten we in op alle mogelijke terreinen. We gaan intensiveren en uitbreiden met onze aanpak voor een circulaire economie. Het circulair gebruiken van grondstoffen ten behoeve van de economie krijgt een belangrijke positie in het economisch beleid.  
Bewoners, bedrijven en bezoekers gebruiken met elkaar veel kostbare grondstoffen. Veel daarvan eindigt nu in Den Haag als afval. Den Haag wil zuiniger omgaan met grondstoffen. Producten moeten langer gebruikt worden door ze te delen en vaker te repareren. De onderdelen en materialen in die producten moeten na de levensduur van het product hergebruikt worden, waardoor er uiteindelijk minder restafval ontstaat. Zo behouden we de waarde van grondstoffen.

In het coalitieakkoord zijn voor de komende jaren structurele middelen ad. € 4 mln. beschikbaar gesteld voor ambtelijke capaciteit voor het programma energietransitie en duurzaamheid. Op dit moment is het ondergebracht bij energietransitie, maar deze is ook inzetbaar voor duurzaamheid.

Programma op hoofdlijnen
 

Binnen dit programma gaat 53% van het geld naar energietransitie. Daarnaast wordt 31% besteed aan milieubeleid en -beheer/natuur- en milieueducatie. 16% is voor duurzaamheid en hieronder valt ook het verduurzamen van woningen.

De inkomsten (o.a. laadinfra) en subsidies (o.a. aanpak energiearmoede) zijn de belangrijkste inkomstenbronnen. Het restant komt uit reserves (zoals de reserve Grote projecten en Enecoreserve Duurzaamheid en Energietransitie) en algemene middelen.